Baroksa Tamam: Vilnius Gezi Rehberi

Saat akşam on buçukta varıyorum Vilnius’a, otogardan çıkıp kendimce uygun bir noktaya taksi çağırıyorum. O gün cadılar bayramı, sokakta kostümler giymiş insanlar dolaşıyor. Taksici “bugün Vilnius’ta cadılar bayramı” diyor, sanki bir tek orada kutlanıyormuş gibi. “İstanbul’da var mı cadılar bayramı” diye soruyor, “kimi küçük etkinlikler düzenleniyor” diyorum. Otelimin önünde iniyorum. Kapıda Arap şeyhi kılığına girmiş biri daha var. Otelde resepsiyon hizmeti sona ermiş, anahtarım orada duruyor. Odama çıkıyorum, ama ayırttığım oda değil. Uyuyamıyorum, sabah olsun da olayı çözümleyeyim diye. Elde ettiğim tek şey 20 Euro indirim oluyor, çünkü ayırttığım odayı başkasına vermişler bile. Sinirlenip başka otele gidesim var, ama o arayışı göze alamıyorum, vakit kaybetmek istemiyorum. 20 Euro indirime razı olup Vilnius sokaklarına atıyorum kendimi. Litvanya’nın Barok başkenti Vilnius; ben geldim!

Vilnius Nedir?

Vilnius en güneydeki Baltık ülkesi Litvanya’nın başkenti. 1300’lerde tarih sahnesine çıkıyor. Zamanla bir Yahudi şehrine dönüşüyor ve 1. Dünya Savaşı döneminde Almanya tarafından işgal ediliyor. 2. Dünya Savaşı ise yeni bir Alman işgaliyle sonuçlanıyor ve şehir Yahudi nüfusunu kaybediyor. Ülkenin diğer yerlerinden Litvanyalılar getirilip yerleştiriliyor ve tüm bunların yanı sıra Rus ve Beyaz Rus göçmenler… Sonrası Sovyet işgali ve 1991’de bağımsızlık. 2009’da Vilnius Avrupa Kültür Başkenti oluyor.

Vilnius’a / Vilnius’ta Ulaşım

Eğer üç ülkeyi kapsayan bir Baltık turu yapacaksanız, başlangıç noktası olarak Talinn’le birlikte ideal seçeneklerden birisi de Vilnius. Buraya aktarmalı seferlerle olduğu gibi, Türk Hava Yolları’nın direkt uçuşları ile de ulaşabiliyorsunuz. Zaman zaman Baltık ülkelerini kapsayan kampanyalar sayesinde uygun fiyatlı bilet bulabilmek mümkün.

Toplu ulaşıma muhtemelen ihtiyacınız olmayacak, belki mezarlığa giderken kullanabilirsiniz; ama istediğiniz takdirde halen yürüyüş mesafesindesiniz. Eğer toplu ulaşım kullanmak isterseniz ise tavsiyem Vilnius ulaşım kartı alıp onu doldurarak kullanmanız yönünde. Bu sayede tek binişi yarım saatlik bir aktarma süresi ile 65, altmış dakikalık bir aktarma süresi ile 90 cent’e getirebilirsiniz. Yani kartınıza kredi yüklerken miktar değil, dakika yüklüyorsunuz bir nevi.

Diğer Baltık ülkelerinde olduğu gibi, Vilnius’ta da taksiler çok hesaplı. Taxify uygulamasını özellikle kullanabilirsiniz. Onun dışında UBER de şehirde hizmet veriyor. Her iki uygulamanın da hem nakit, hem kartla ödeme seçenekleri var ve uygulamada hangi fiyatı görüyorsanız onu ödüyorsunuz.

Taxify uygulamasını Ios altyapısıyla çalışan telefonlarınıza indirmek için buraya, Android altyapısıyla çalışan cihazlarınıza indirmek için ise buraya tıklayabilirsiniz.

Baltık ülkeleri arasında işleyen otobüslerle de Vilnius’a ulaşmanız mümkün. Diğer yazılarda belirttiğim gibi, benim önerim Lux Express firması. Ecolines zaman zaman daha ucuz olsa da, okuduğum yorumlar bende güvenlik kaygısına yol açtığından Lux Express’i tercih ettim.

Vilnius’ta Nerede Kalmalı?

Vilnius’ta eğer imkan varsa tarihi şehir merkezinin içerisinde kalmak en mantıklı seçenek. Bunun için katedralin bulunduğu bölge, geziye de başlamak açısından ideal bir alan. Ben katedrale yaklaşık 5 dakika yürüme mesafesindeki Opera House Hostel Centre’da kaldım. Eski bir Sovyet binası görünümündeki bu hostelde aslında geceliği 20 Euro’ya özel banyolu bir oda ayırtmıştım, fakat yukarıda bahsettiğim aksilikler yüzünden ortak banyolu bir odada kalmak zorunda kaldım ve geceliği 15 Euro’ya denk geldi. Verilen bir hizmet olmadığı gibi, kaldığım 4 gece boyunca banyo ve tuvaletler bir kez bile temizlenmedi. Dolayısıyla önermiyorum.

Merkezin çok az dışına uygun fiyatlı bir alternatifle yönelmeniz mümkün, fakat ulaşıma o farkı vermeyeceğinizden emin olmalısınız.

Konaklamalarınızda eğer;

İlk kez Airbnb kullanacaksanız buraya tıklayarak kaydolursanız 22 Euro

İlk kez booking.com kullanacaksanız buraya tıklayarak kaydolursanız %10 indiriminiz olacak.

Vilnius Gezilecek Yerler

Yukarıda da bahsettiğim gibi, Vilnius’u gezmeye başlamak için en ideal nokta Katedral’in olduğu meydan. Üstelik turizm bilgi bürosu da burada. Hemen haritanızı alıp gezmeye başlayabilirsiniz.

Katedral büyükçe bembeyaz, sütunlu bir bina. Hemen yanında görkemli çan kulesi duruyor. Meydan geniş. Meydanın bir noktasında yine Sovyetler Birliği’ne karşı oluşturulmuş 600 km’lik insan zinciri Baltic Way’in temsili başlangıç noktası için bir anı plakası bulunuyor.

Belki tek bir noktadan bu kanıya varmak çok yüzeysel kaçıyor ama, katedralin içine girince Litvanya epey dindar diye düşünüyorum. Gezinin devamında bu ilk izlenimim güçleniyor, Baltık ülkelerinde güneye indikçe dindarlık artıyor ve Litvanya’da zirve noktasına ulaşıyor. Şehri gezmeye başladığım gün “Azizler Günü” adı verilen bir dini gündü, günün her anında ve girdiğim her kilisede bir ayine rastladım.

Katedral aslında daha önce burada bulunan bir pagan tapınağının üzerine yapılıyor. En azından bu katedralin temeli… Bugünkü hali ise ondan yaklaşık 150 yıl sonra, 1419’da yükseliyor burada. İlginç olan ise, bu katedral Sovyetler döneminde araba tamir yeri olarak kullanılıyor, 1988-1989 arasında ise bir Katolik ibadethanesine dönüştürülüyor.

Katedralin hemen yan tarafında Litvanya Dükler Sarayı (Lietuvos Didziosisos Kunigaikstystes) bulunuyor. Aslında 200 yıl önce bu saray yıkılmış ve yeniden yapımı Litvanya’da büyük olay haline gelmiş, bu büyük olayın neticesi olarak da 2009’da bir şenlik havasında açılışı gerçekleştirilmiş. Bugün sanat ve tarih müzesi olarak görülebiliyor. Rehberli turlar 22 Euro, normal giriş 6 Euro.

Şimdi biraz yürüyerek üniversiteye ulaşalım. Vilnius Üniversitesi, Litvanya’nın en eski üniversitesi ve dünyanın en iyi 500 üniversitesi içerisinde. Üniversiteyi gezmeniz de mümkün, üstelik eğitimin yapıldığı bir takım binalara girerek. Tabii ki amfileri göremiyorsunuz, ama freskolarla süslü çok güzel bir odayı ve harika kitabevini görebiliyorsunuz. Kütüphanenin kapısı ve görkemli kilisesi de atlanmaması gereken noktalar arasında.

Üniversitenin hemen yan tarafında Başkanlık Sarayı bulunuyor. Hemen ardından Vilnius gezisinde dönüp dolaşıp geleceğim bir noktada sıra; Literatu Gatve… Zamanında Litvanyalı sanatçılardan istedikleri edebiyatçıları küçük sembollerle anlatmaları istenmiş ve ortaya çıkan eserler bu duvara konulmuş. Çoğunluğu Litvanyalı yazarlar olsa da, bazı tanınmış yazarları sembolize eden eserleri görmek de mümkün. Tanımadığınız yazarlar için yapılmış sembolleri izlemek de büyük keyif veriyor. Gerçekten çok yaratıcı bir fikir.

Bu sokaktan devam edip nehrin kenarına gelince karşımıza farklı yapıda bir kilise çıkıyor. Yazının başında Vilnius’un barok bir şehir olduğundan bahsetmiştim, burası St. Anne Kilisesi ve Vilnius’taki genel yapının aksine gotik yapıda bir kilise. İlginç olan bir başka durum ise bu kilisenin mimarı Benedikt Rejt, aynı zamanda Prag Kalesi’nin bir kısmının da mimarı.

Bu kilisenin hemen yakınındaki bir köprüden geçerek, gelelim Vilnius’un en ilgi çekici kısmına. Uzupis Cumhuriyeti… Vilnius içerisinde hiç kimsenin tanımadığı özerk bir bölge burası. 1998 yılında burada bir özerk bölge ilan ediliyor, hiç kimse tanımıyor, aynı zamanda hiç kimse karışmıyor da.

Bugün bir nevi kurtarılmış bir sanat bölgesi. Popüler tabirle tipik bir hipster alanı… Güzel üçüncü dalga kafeler, sanat galerileri ve elbette sokak sanatı örnekleri görebiliyorsunuz. Uzupis bilgi ofisinde pasaportunuza damga bastırmanız dahi mümkün. Ben Türk pasaportu taşımam sebebiyle “neme lazım” diyerek bastırmamayı tercih ettim, ama içim de kalmadı değil. Bu ofiste çok güzel kartpostallar, rozetler ve takılar da satıyorlar.

Uzupis’te bulunan bir de melek heykeli var, adı Uzupis Meleği. Bölgenin bağımsızlığının bir sembolü olarak, aynı zamanda Uzupis’in bağımsızlık günü olan 1 Nisan 2002’de açılmış ve herkes tarafından beğeniyle karşılanmış. Uzupis’in en çok fotoğraflanan objesi muhtemelen.

Uzupis olayı bunlarla sınırlı değil. Bir de muhteşem bir anayasası var. Bir köpeğin köpek olma hakkını tanıyan, Vilnia Nehri’nin istediği yerden akabileceğini söyleyen bir anayasa. Şahsen benim favorim olan iki madde var; “herkes zaman zaman sorumluluklarından habersiz olabilir” ve “herkesin aylaklık yapma hakkı vardır.” Bu anayasa birçok dile çevrilmiş olarak Uzupis’teki bir duvarda sergileniyor, çevrildiği diller arasında Türkçe de var.

Biraz da Vilnius’un “Yahudi geçmişinden” bahsedelim. Bu öyle bir geçmiş ki, Napolyon Vilnius’a “Kuzeyin Kudüs’ü” demiş. Bugün yalnızca bir sinagog ve eski gettolardaki İbranice tabelalar hatırlatıyor bu geçmişi. Büyük Sinagog’un olduğu alanda dahi tek iz bir anı tabelası. Gettoların eski giriş kapılarında o bölgelerdeki eski yaşamı anlatan görüntüler, fotoğraflar ve anlatımlar bulunuyor. İkinci Dünya Savaşı’nda Nazi işgali Yahudi toplumunun Vilnius’tan da silinmesine yol açmış.

Gettolar Town Hall binasına açılıyor. 18. yüzyılda yapılan bu bina, 1810’da tiyatroya çevriliyor ve 1924’e kadar tiyatro olarak hizmet veriyor. Ardından ise müzeye çevriliyor. 1 Kasım Azizler Günü sebebiyle müze kapalı ve avluda bir canlandırma var, henüz başlamamış. Ne onu görebiliyorum, ne de binayı adamakıllı. O yüzden devam ediyorum.

Tarihi şehrin dışına doğru ilerlediğinizde Vilnius’un önemli bir yapısına geleceksiniz; Gates of Dawn. Şehrin ayakta kalan tek kapısı ve bu kapının üzerinde bulunan şapeldeki Meryem Ana’nın iyileştirici güçleri olduğuna inanılıyor. Dolayısıyla şapelin içinde her daim sağlık için dua eden insanlar var. İç kısımda maalesef fotoğraf çekmek yasak.

Bu kapıdan dışarı çıkıp, sola yürüdüğünüzde şehrin eski savunma burçlarına ulaşıyorsunuz. Bir de şehir manzarası var görülen. Bu burçların olduğu bölge bugün silah müzesi olarak kullanılıyor. Manzara için ise bir başka yere, Üç Haç Tepesi‘ne gidelim.

Bu tepeye Bernardine Bahçeleri‘nden geçerek çıkıyorsunuz. Tepe adını üzerinde bulunan üç haçtan alıyor tahmin edeceğiniz gibi. Bu haçlar tarih boyunca Ruslar tarafından üç kez yıkılmış ve azimle yeniden yapılmış, bugün gördüğünüz hali dördüncü hali anlayacağınız. Açık havalarda çok daha güzel olacağını tahmin ettiğim geniş bir şehir manzarası da var. Yine Azizler Günü sebebiyle Gediminas Tepesi kapalı olunca bana da buraya tırmanmak düştü. Gediminas Tepesi ise şehrin ana manzara noktalarından.

Şehrin anlatımını bitirmeden önce biraz şehrin dışındaki iki bölgeden daha bahsetmek gerek. Birisi Antakalnis Mezarlığı. Sanat eseri gibi mezar taşları ve aynı zamanda Birinci ve İkinci Dünya Savaşı’nda ölenler için yapılmış anıtlar, yanı sıra 1991’deki Bağımsızlık sürecindeki ölümler anısına yapılan mezarlar… Gerçekten çok etkileyici mezar taşları da var.

Mezarlıktan dönüş yolunda ise şehre yürürseniz hayatınızda gördüğünüz en güzel kiliselerden birisini göreceksiniz. St. Peter ve St. Paul Kilisesi. Tavan ve duvar süslemelerine baktığınızda, “sanat, sanat, daha çok sanat, çok sanat, daha daha sanat” şeklinde bir hipnoza gireceksiniz. 2000’den fazla figürden bahsediliyor.

Bu kilise aslında zamanın çok ünlü bir askerinin, Mikolaj Casimir Pec’in tüm araziyi satın alarak geride “muhteşem” bir eser bırakma isteğinin sonucu. Kesinlikle atlamamanız gereken bir yer. Fotoğraflarla anlatılamayacak kadar güzel.

Vilnius’ta tüm bunların yanı sıra irili ufaklı birçok kilise var. Her köşe başında karşınıza çıkacaklar. Birçoğuna ücretsiz bir şekilde girmeniz mümkün.

Vilnius Yeme – İçme

Pevnija Cafe (Opera)

Vilnius’ta Opera ve Katedral binalarına yakın bir bölgede bulunuyor. Buraya kahvaltı için geldim. Kızarmış yumurta, pastırma ve yeşilliklerden oluşan bir kahvaltının yanında cappucino içtim ve 7.40 Euro hesap ödedim. Litvanyalılar’ın da geldiği bir mekan ve kahvaltı için tercih edilebilir. Vilnius’u gezmeye başlamak için iyi bir nokta olan Katedral’e yakın olması da burayı güne başlamak için avantajlı bir yer haline getiriyor.

Lokys (Small Ghetto)

Gezinin ilk gününden beri Baltık ülkelerinde nispeten yaygın olan ayı etini denemek istiyordum. Tallinn’de bu çok pahalıydı, Riga’da balık yemeyi tercih ettim ve Vilnius’ta buna sıra geldi. Ortaçağ restaurantı görünümünde bir yer Lokys ve ayı etini diğer şehirlere göre daha uygun fiyata yiyebiliyorsunuz. Örneğin Tallinn’de 26 Euro olan tabak, burada 16 Euro’ydu. Ben ayı eti yanı sıra, geyik eti ve ikisinin karışımı bir sosisten oluşan bir tabağı tercih ettim. Yemeğin yanına ise lokal bir bira içtim. Yemek sonrası bir de çikolatalı tart yedim, hesap istediğimde ise çok güzel bir likör getirdiler ikram olarak. Tüm bunlara toplam 34 Euro hesap ödedim.

Beigelistai (Literatu Gatve)

Gezilecek yerlerde bahsettiğim Literatu Gatve’de, tam da yazarlar duvarının karşısında bulunan küçük bir kafe burası. Adından anlayacağınız gibi bagel yiyorsunuz burada. Biftekli bir bagel yanı sıra siyah çay içtim. Cidden oldukça lezzetliydi. 5.60 Euro hesap ödedim.

Kmynine (Uzupis)

Burası aslında bir fırın, Uzupis Meleği’nden yukarı doğru devam ettiğinizde buraya ulaşıyorsunuz. Lezzetli çörekleri ve tatlıları var. Oturup yemeniz de mümkün. Mozaik pastaları enfesti örneğin. Mozaik pasta ve üç parça çöreğin yanında cappucino içtim ve 4.57 Euro hesap ödedim.

Sue’s Indian Raja (Katedral Bölgesi)

Gezinin son günlerinde Baltık mutfağını yeteri kadar tattığımı düşünüp, başka bir şeyler denemek istedim. Burası epey övülüyordu ve puanı da yüksekti. Münih’te yediğim Hint yemeklerinin tadı damağımdayken, aynı zevki alma umuduyla buraya geldim. Çok lezzetliydi, ama aynı zevki vermedi. Porsiyonlar biraz küçük. Servis epey iyi. Fiyatlar uygun sayılabilir. Masala soslu krakerler, köri soslu tavuk, Hint birası ve lokma tatlısından oluşan masaya 25 Euro hesap ödedim.

Boom! Burgers (Katedral Bölgesi)

Burayı da gelmeden önce mimlemiştim kafamda. Büyük ihtimal gitmem diye düşünmüştüm, ama son gecemde otelden çok uzaklaşıp, vakit kaybetmek istemedim. Ertesi sabah 6’da uçağım vardı ve tüm gezinin yorgunluğu yine son gün üzerime çökmüştü. Otele çok yakın olması sebebiyle buraya gittim ve cidden pişman değilim. Harika hamburgerleri var. Ben kaburga hamburger yedim, eti istediğiniz gibi pişiriyorlar. Patates kızartması ve bir de yerel bir bira içtim. 15 Euro hesap ödedim.